#genoeggezwegen2020 | Als procedures voor patiënt gaan

“Dit is foute boel” en de blik van de dienstdoende arts verandert plotsklaps van onbezorgd naar volkomen bezorgd. Geen nieuws is goed nieuws en zij kwam de ochtend na mijn nachtelijke bevalling van de tweeling even tijdens haar ronde tegen een uur of 12:00 checken of we in orde waren. 

De kindertjes op dat moment wel, maar manlief en ik probeerden op dat moment de verpleegkundige er al zo’n 4 uur van te overtuigen dat ik compleet in pijn en puin lag. Gedurende die ochtend en mijn zwangerschap heb ik werkelijk nog nooit zo vaak en zo meedogenloos “Je bent nog niet aan de beurt” tegen me horen zeggen. En dat ze de zware pijnstillers in haar zak had, maar zolang de arts haar ronde nog niet had gedaan zij die niet mocht geven. Een arts halen waar wij al uren dringend om verzochten was niet de procedure. 

De arts hoorde mij snel even aan om vervolgens een compleet team van artsen bij elkaar te roepen en een noodplan in werking te zetten. En dit is slechts één schrijnend voorbeeld van mijn zwangerschap en bevalling, de gevolgen van dat noodplan bespreek ik hier dan nog geeneens. Een hel die iets meer dan 36 weken duurde en waarbij ik bij week 9 al voor de eerste keer werd opgenomen, maar die ook nog lang na de bevalling aanhield.

Als je de verhalen leest die vrouwen delen onder de hastag #genoeggezwegen2020 lees je nog meer schrijnende voorbeelden. En de gemene deler lijkt te zijn dat de procedure voor de patiënt gaat. 

Als patiënt en mama in wording hoe ziek ook kon ik de procesmanager in mij vaak niet uitschakelen. Al zou het me maar lukken om hier en daar wat bewustwording te creëren dat anderen niet zouden hoeven door te maken wat mij was overkomen. Procesmanagement is geen doel, het is een middel. Lean, wat ook het ziekenhuis waar ik was opgenomen geïmplementeerd had, hoort niet mean (gemeen en slank als in ontslagen en alles tot op het bot doorvoeren als standaard, waardoor uitzonderingen niet meer mogelijk zijn) te zijn. Lean is een middel om processen beter te laten lopen, waarbij je het merendeel standaardiseert zodat je personeel, tijd en (andere) middelen vrijmaakt om juist de uitzonderingen of innovaties waar de markt om vraagt of op termijn nodig heeft mogelijk maakt om uit te kunnen voeren. 

Zeker in een markt als de zorg blijven zaken als oog en oor en empathie hebben voor je patiënt, ook als die je niet bevalt omdat de zorgvraag groter is dan je aan kunt. Juist dat is hét signaal dat de proceswijzigingen die zijn doorgevoerd niet tot de juiste verbetering hebben geleid. En als medewerker ben je uiteraard niet altijd bij machte om het systeem te veranderen – beter gezegd: het management ervan te doordringen, maar op deze manier komt de frustratie terecht bij de verkeerde, toch al zwakkere -want ziek- en van jou afhankelijke persoon. 

En wat misschien niet direct medisch gezien een zaak van leven of dood is, voelt voor de betrokken patiënt door de onzekerheid en angst mogelijk wel zo en kan dat, door dergelijke ervaringen zoals beschreven onder deze hastag, wel worden als de ervaringen zodanig traumatisch worden. Je realiserende dat de wachtlijsten voor mentale gezondheidszorg om dergelijke traumatische gebeurtenissen een plek te kunnen geven ongenadig lang zijn. 

Uiteindelijk kreeg ik te horen, maanden na de bevalling, dat mijn geval te zwaar was geweest voor de betreffende afdeling en dat ik naar een universitair medisch ziekenhuis had moeten worden doorverwezen. Iets wat niet alleen nooit ter sprake is geweest, maar waarvan het bij mijn man en mij ook nooit in ons opgekomen zou zijn dat we daar naar toe hadden moeten gaan – uit eigen beweging, op advies of gedwongen. Het stond simpelweg gewoon niet als mogelijkheid op onze radar. Daarnaast waren we bij een aantal artsen en verpleegkundigen in uiterst goede en fijne handen, waar je een vertrouwensband mee opbouwt en je ook niet weet waar je anders weer in of bij wie je terecht komt. 

Nieuwsberichten als deze rakelen ook bij mij 3 jaar na dato de boel nog weer op en brengen mij dan opnieuw echt wel weer even van mijn stuk. Het hoofdstuk is dus nog niet volledig afgesloten. Daarnaast probeer ik waar ik kan, bijvoorbeeld door een blog als deze, mij nog steeds in te zetten in de hoop dat het anderen leed bespaard, maar ook hoop en inzicht biedt aan de dienstverlenende partij dat het anders kan en dat dat ook meer werkplezier kan bevorderen, waardoor je de werkdruk beter aan kunt en vanuit een ander perspectief kunt gaan bekijken om veranderingen door te voeren die de werklast en -druk daadwerkelijk verlagen. Niet omdat het moet, omdat de klant/patiënt het van je vraagt of beter nog verlangt, maar omdat je daar zelf voor open staat. 

Onlangs zijn er twee boeken verschenen die op de keukentafel op mij wachten om gelezen te worden. Uit zowel persoonlijke interesse als vanuit mijn vakgebied. Jij moet je bek houden van Caroline Koetsenruijter over escalerende conflicten en agressie tijdens werk tussen klant/patiënt en professionals en hoe we dat met elkaar als professionals, werkgevers én burgers een halt kunnen en moeten toeroepen. En Ik ben er weer van Rinke van den Brink over medische missers die hem zijn overkomen en deze ternauwernood overleefde en de nasleep daarvan. Naar verwachting dus vergelijkbaar met de ervaringen die onder de hastag #genoeggezwegen2020 gedeeld worden. 

Mijn verwachtingen van beide boeken zijn hoog, al is die het in het kader van een bijdrage aan een betere wereld net iets hoger bij het eerste boek. Als je leven er namelijk van af hangt of dreigt te hangen, vecht je alsof je niets meer te verliezen hebt. Daarmee keur ik agressie en geweld niet goed, zelfs verre van dat. Maar als je in de zorg aan je lot wordt overgelaten en de eerdergenoemde factoren van oog, oor en empathie hebben voor degene die aan jouw handen is toevertrouwd er niet zijn, begint daar het geweld dan niet al? Het geweld dat – hoe ziek ik ook was – ik koste wat het kost voor anderen na mij wilde voorkomen. 

Tijdens mijn ziekenhuisopnames vocht ook ik alsof mijn leven en die van mijn kinderen ervan af hing, met een hoogrisicozwangerschap was dat ook wel enigszins zo en regelden we ook al andere zaken in het geval we niet alle 3 of alle 3 niet thuis zouden komen. Ook mijn man en mijn moeder hebben meer dan eens op hun strepen moeten staan of mondiger dan ik ze ken hun grenzen aangegeven. Een recensie over beide boeken staat ook zeker op stapel en ik ben ervan overtuigd dat het mijn kennis en perspectief op hoe je naar deze situaties moet kijken en hoe je hierin het beste kunt handelen zal vergroten. 

Zwanger zijn en bevallen doe ik van mijn leven nooit meer, maar anderen bijstaan als proces- en verandermanager om dergelijke situaties voor zij die na mij komen voorkomen doe ik met volle overgave en liefde, want naast dat procesmanagement nooit bedoeld is om op deze wijze in te zetten, is het een te grote valse start voor moeder en kind(-eren) wat in onze maatschappij niet meer voor zou mogen komen – zeker niet op grote schaal. En in dat kader is het boek Waarom liefde zo belangrijk is van Sue Gerhardt een absolute aanrader voor iedereen in de geboortezorg. 

Is je interesse gewekt in (één of meer van) de boeken? Op onderstaande links vind je meer informatie: 

Jij moet je bek houden | Caroline Koetsenruijter

Ik ben er weer | Rinke van den Brink

Waarom liefde zo belangrijk is | Sue Gerhardt