Alles is een kwestie van Vraag & Aanbod

Ondernemers drijven handel, vraag en aanbod. Het aanbod wordt zo goed als het kan afgestemd op de vraag en soms bewust op een hele specifieke vraag, waardoor het gros van de potentiële afnemers alsnog buiten de boot valt. 

Wil je iedereen tevredenstellen? Een ieders probleem oplossen (met een heel breed aanbod of in een bepaalde branche) of kies je heel weloverwogen je doelgroep? Beroepsdeformatie is een beetje ondernemer niet vreemd en ziet dus overal die mogelijkheden tot handel en kansen in de markt. Maar bij ondernemen komt meer kijken dan omzet, en dan het liefst gepaard met winst genereren. 

Enigszins organisatorisch talent, een brede kijk op zaken en vooral kunnen dealen met heel wat randvoorwaarden. Of zijn het in sommige gevallen meer randverschijnselen? 

Een van de dingen die ons als mens zo bijzonder maakt is dat wij handelen vanuit waarden. Hetgeen wat op dat moment het belangrijkste voor ons is, onze hoogste prioriteit heeft. Misschien dus niet helemaal verrassend dat ik proces- en verandermanager ben geworden, daar ik mijn leven, zowel zakelijk als privé, zoveel mogelijk op rolletjes en zo gemakkelijk mogelijk wil laten verlopen en daar alles ook zoveel mogelijk op inricht. Minstens zo bijzonder is dat wij de keuze hebben wat we waar in welke categorie indelen (randvoorwaarden of randverschijnselen) en dat dat nou vaak weer gedreven wordt door waarden. Die van onszelf, maar ook aangenomen van of opgelegd door anderen, waarvan men zich nog niet heeft kunnen losschudden. 

Zodra je een keuze maakt, je waarden (op)volgt, zakelijk of privé, leidt dit tot zekere consequenties. Bij voorkeur in de lijn met je keuze, je waarden. Maar niet geheel als verrassing kunnen omgevingsfactoren hierin weleens een obstakel vormen. Het leven is nu eenmaal helaas geen eindeloze opeenstapeling van geluk en voorspoed. Precies dat leven in zijn volledige weerbarstigheid heeft geleid tot de waarden die je drijven. Waarden en daarmee keuzes kunnen in de tijd dus ook veranderen net als het leven zelf en wat dat per dag brengt. 

Bij het gevolg geven aan een waarde, bij het maken van en handelen naar een keuze volgen dus consequenties waar je niet altijd invloed op hebt. Zeker niet in de dynamiek met andere personen. Ben je overgeleverd aan klantenservice, een leverancier, een leidinggevende of docent of onderhoud je met de ander een goede professionele en dus emotioneel volwassen gelijkwaardige relatie en kun je erop vertrouwen dat het goed komt? 

Hoewel in de wereld de democratie steeds verder onder druk komt te staan en met uitzondering van als je je in overlevingsmodus begeeft, zoals de zorgmedewerkers die kampen met long covid en hun baan na 2 jaar ziekte dreigen te verliezen of de ouders die slachtoffer geworden zijn van de toeslagenaffaire, heb je hier eigenlijk altijd wat te kiezen. 

Of je ook bereid bent de consequenties te dragen van het scala aan mogelijkheden die de kwestie waarin je een keuze maakt voortbrengt, hangt af van de waarden die je het belangrijkste vindt. Een oplossing voor je probleem, een passende oplossing voor je probleem, zelf de volledige verantwoordelijkheid, een gedeelde verantwoordelijkheid, het probleem laten waar het hoort of liever de vrede bewaren en het probleem negeren. Alles kan een oplossing zijn, maar als je zelf (steeds) aan het kortste eind trekt, bouwt dat op. 

Wrok ontstaat en gaat op den duur groeien als er geen vereffening plaats vindt, waarbij de lucht echt weer geklaard wordt en je het verleden achter je kunt laten. Wrok, ook wel rancune, heeft de bijzondere eigenschap dat het je zelfvertrouwen laat groeien[1] en dat je keuzes die je eerder niet durfde te maken uiteindelijk wel durft te maken. De escalatie die veelal voortkomt uit vanuit wrok opgebouwd zelfvertrouwen heeft men dan weer veelal te danken aan emoties die de overhand nemen (de emoties hebben controle over jou in plaats van jij over je emoties[2]) of woorden en minder constructieve manieren om feedback over te brengen aan de ander. 

Beiden issues waar inmiddels gelukkig een wijdverbreid aanbod in te vinden is om andere keuzes in te maken en ook zulke problemen constructief en redelijk definitief op te lossen. Het leven blijft bestaan uit uitdagingen, maar ondervinding en ervaring zijn de beste leermeesters. 

Wanneer jij aan iemand anders jouw keuze openbaart en die daar consequenties van zal ondervinden, verschuift het hebben van een keuze automatisch naar de ander. Ook die persoon heeft vervolgens een verscheidenheid aan opties om tot een keuze te komen om daar weer op te reageren of juist niet, maar ook dat is een keuze. Eventueel weer met gevolgen voor jou of anderen, waarbij de keuzemogelijkheid vervolgens weer verschuift. 

En iedereen is daarin vrij. Je daarin ook vrij voelen misschien niet per definitie, helaas. Een keuze mag dus worden gemaakt, een vraag mag worden gesteld, een verzoek mag worden gedaan, maar jouw (of dat van de ander) antwoord daarop is dus ook geoorloofd. Het mag er zijn. En wanneer je een keuze maakt kan dat dus hele redelijke maar ongewenste gevolgen hebben en daarmee nadelig uitpakken voor die ander, maar die keuze mag je maken. Dat bevindt zich dan weer ‘on your side of the street’[3] en zolang je (en de ander aan zijn of haar kant) daar maar blijft. Aan de reactie kun je vaak al opmaken of het emotioneel volwassen wordt ontvangen en of je ‘zaken’ doet met de voor jouw juiste persoon. Valideren (accepteren en respecteren) van die keuze of tegen die keuze in gaan[4], waardoor je eigenlijk geen keuzevrijheid ervaart doordat de ander je die ruimte probeert te ontnemen. 

Het is een constante dynamiek van waarden en keuzes, behoeften en grenzen, vraag en aanbod. Waar jij de regie over hebt en die je dus als simpel handelsvraagstuk hanteren. Welke vraag ligt er? Wie is de klant en wie de leverancier? Ben jij of is de ander bereidt aan de vraag te voldoen? Is het daarop verwachte aanbod te leveren? Welke voorwaarden gelden er? Zit het in je assortiment of stuur je door naar de concurrent? Kom je er samen uit of gaat ieder zijn eigen weg?

Concessies doen en soms je eigen waarden en behoeften op een lager pitje zetten, zoals je misschien voor belangrijke of trouwe klanten ook wel eens doet, is ook een mogelijkheid, maar wat lever je in en ben je tot die opoffering bereidt? En wat kan het je opleveren? Waar het zakelijk misschien nog meer omzet zou opleveren, bijvoorbeeld omdat de opdrachten groter worden, levert het je als persoon wellicht meer diepgang op in de relatie, nieuwe ervaringen of connecties. De keuze is altijd aan jou. 

Een klant die (voor de zoveelste keer) uitstel van betaling vraagt. De vraag mag gesteld, het antwoord dat jou in dezen het beste past, gegeven. De ander hoeft het antwoord niet leuk te vinden en mag besluiten de volgende keer naar de concurrent te gaan. Net zoals dat jij mag besluiten om verdere leveringen op te schorten totdat de betalingsachterstand is weggewerkt wanneer je bijvoorbeeld akkoord gaat met een betalingsregeling of zelf afscheid besluit te nemen van deze klant. 

Wetgeving die wordt opgelegd, waar je hinder van ondervindt of zelfs misschien wel totale onzin vindt. Het is nog steeds aan jou of je het wel of niet toepast of opvolgt. De keuze heb je, al zijn vaak de gevolgen wel redelijk bekend en overzichtelijk. Wat weegt dan zwaarder? Je waarde in de zin van autonomie of je waarde in de zin van een succesvolle en duurzame onderneming runnen? Gezien het feit dat er nog steeds bedrijven, terecht, in zwaar weer komen door dergelijke dilemma’s, is de keuze dus nog lang niet altijd zo eenduidig. 

De vraag om incidenteel overwerk bij je team, zelfs contractueel overeengekomen, is dus een kwestie van vraag en aanbod. Je bent vrij om de vraag te stellen, maar de ander mag invulling geven aan wat incidenteel is. Liggen jullie waarden met betrekking tot inspanning, betrokkenheid en loyaliteit te ver uit elkaar dan geeft je dat een duidelijk signaal waar je naar op zoek bent bij het aannemen van personeel. Aan jou de keuze of je met dat signaal iets gaat doen. 

Door naar randvoorwaarden, of zelfs bij persoonlijke aangelegenheden die zich voordoen, te kijken als een kwestie van vraag en aanbod en daarin je bewust te zijn van jouw eigen waarden kun je weleens gemakkelijker tot een beslissing komen. Een die daarnaast helemaal juist voelt, omdat je er volledig achterstaat en deze tot stand is gekomen op basis van wat jou drijft en wat jij daarbij cruciaal vindt. 

Kun en wil je leveren wat er van je gevraagd wordt? Of pas je je aanbod aan? Aan wat jij wel wilt of kunt leveren als de vraag zelf niet haalbaar is? Of om alsnog volledig tegemoet te treden aan de vraag? En welke waarde prevaleert er dan? 

Naast dichter bij jezelf blijven, leer je jezelf op deze wijze ook nog eens heel goed kennen en dus wat je te bieden hebt. En is dat niet het antwoord op de vraag des levens, met toevallig een hele grote klantenpoel? 

Daar zou je er zo nog maar een paar van tegen kunnen komen.

Soms is het lastig om je bedrijfsvoering op orde te krijgen, door de keuzes die je in het dagelijkse leven maakt, omdat die niet altijd in lijn zijn met je bedrijfsdoelstellingen. Bijvoorbeeld uit angst om relaties te verliezen. Klanten, leveranciers, personeel. Waardoor de keuzes die je maakt jou en je onderneming te kort doen en de ander te veel (speelruimte) geven. Als het ware is de relatie duur gekocht.

Waar de ander bij diens integriteit blijft, heb jij het recht en de keuze hetzelfde te doen en dus de mogelijkheid en het recht te handelen in het belang van jou en je onderneming.

Uiteraard is het wel van cruciaal belang dit te doen vanuit een positie waarbij je in eerste instantie een win-win voor beiden voor ogen houdt en uiteindelijk jezelf en je eigen organisatie ook als prioriteit te kunnen zien en zelfopoffering niet per definitie altijd het beste belang dient.

Het beste belang voor jou, jouw onderneming en vele anderen, die nu klant zijn of nog (kunnen) gaan worden, kon zomaar eens zijn dat je het voortbestaan, de continuïteit, weet te waarborgen. En daarvoor moet je soms andere, moeilijkere keuzes durven maken. Zodat je die dagelijkse bedrijfsvoering dus weer snel op orde krijgt.